Przyjeżdżają nieliczni ocaleni z Holocaustu

Po raz czwarty do Częstochowy przyjechali częstochowianie, rozrzuceni po świecie, ci ocaleni z Holocaustu (tych jest niewielu) i ich potomkowie. Spodziewanych jest około 200 osób. Wśród nich Zygmunt Rolat, który odbierze tytuł Honorowego Obywatela Częstochowy, nadany mu wiosną br. przez Radę Miasta. Zygmunt Rolat urodził się w 1930 roku w Częstochowie.
W czasie wojny był w częstochowskim getcie, a po jego likwidacji w obozie pracy niewolniczej Hasag Pelcery. Hitlerowcy zamordowali jego matkę i starszego brata Jerzego.
Zygmunt Rolat, mieszkający w USA, od lat angażuje się w życie Częstochowy, w upamiętnianie historii Żydów częstochowskich.
Dzięki niemu powstała wystawa "Żydzi Częstochowianie. Współistnienie, Holocaust, Pamięć". Album z wystawy otrzymał papież Benedykt XVI podczas uroczystości transmitowanej przez telewizję.
Ekspozycja była przyczyną do zawiązania Kongresu Światowego Związku Żydów i Ich Potomków.
Dzięki zaangażowaniu głównego sponsora wystawy, Zygmunta Rolata, zbiorem fotografii udało się zainteresować nie tylko społeczność żydowską, ale także arcybiskupa Nowego Jorku, kardynała Edwarda Egana i amerykańską Polonię. Wystawa była prezentowana m.in. w Nowym Jorku, New Jersey, Michigan, Waszyngtonie, w Rotundzie Senatu. Ekspozycja obejmuje prace uczniów Liceum Plastycznego im. Jacka Malczewskiego w Częstochowie. Wystawa ta odegrała bardzo ważną rolę w przełamywaniu stereotypów o polskim katolicyzmie i szczególnej roli Częstochowy w Stanach Zjednoczonych.
Pokazuje, jak niesprawiedliwe jest stawianie znaku równości między katolicyzmem a antysemityzmem. Dzięki wystawie, bardzo życzliwym dla Częstochowy wypowiedziom Rolata dla mediów amerykańskich, utrwalił się pozytywny wizerunek Częstochowy.
Dzięki Zygmuntowi Rolatowi w Filharmonii Częstochowskiej wystąpił jeden z najlepszych współczesnych skrzypków świata Joshua Bell. Podczas zjazdu zaplanowano światową premierę poematu symfonicznego "Genesis" Barucha Berlinera. Będzie to koncert inauguracyjny w Filharmonii Częstochowskiej po jej remoncie i rozbudowie. Filharmonia została wybudowana na gruzach i z gruzów synagogi zburzonej przez hitlerowców.
Jednym z punktów zjazdu są obchody święta Sukkot (Święto Namiotów) w Zespole Szkół Plastycznych.
Większość częstochowskich Żydów mieszkała na Starym Mieście oraz w I i II Alei Najświętszej Maryi Panny. W kamienicy nr 12, należącej do Wolbergów, był żydowski Dom Ślubów, hotel żydowski, ogródek teatralny "Apollo" i kino "Tęcza". Mykwa (łaźnia rytualna) znajdowała się przy ul. Garibaldiego.
Stara synagoga z XVIII wieku znajdowała się na ul. Mirowskiej, została całkowicie zburzona w czasie wojny. Od 1812 roku przechowywano w niej sztandar wojsk polskich z orłem, pozostawiony przez oddziały wojsk broniących twierdzy jasnogórskiej w czasie wojen napoleońskich.
Nowa synagoga została wybudowana w 1897 r. W grudniu 1939 roku miała miejsce prowokacja - podpalenie synagogi przez kryminalistów. Propaganda hitlerowska przedstawiła to jako "spontaniczny czyn" Polaków.