Tym razem z naszym przewodnikiem Władysławem Ratusińskim, artystą plastykiem idziemy aleją Wolności i usiłujemy przywołać zmieniający się obraz tego, jak wyglądała ta ulica przed laty. Aleja z rzędami kasztanowców, z kamienicami wybudowanymi na przełomie XIX/XX w. i w początkach XX w. A jeszcze wcześniej były tu wolnostojące domy w ogrodach.
- Przed I wojną światową ulica nazywała się Teatralna - opowiada Władysław Ratusiński. - Powstała w końcu XIX w. wg wcześniejszego projektu, aby połączyć ze śródmieściem osiedla fabryczne Rakowa, Stradomia, Zacisza i Ostatniego Grosza.
Zatrzymujemy się przed dwiema z bardziej charakterystycznych kamienic. Budynek narożny z aleją Najświętszej Marii Panny nosi nazwę Domu Kohna: późnoklasycystyczny o elementach eklektyzmu, z przewagą cech neorenesansowych. Wzniesiony został w 1865 r. przez budowniczego Hermiszewskiego z udziałem warszawskiego sztukatora Dominika Morgantiego, na działce kupca Berka Kohna.
Od początku XX w znajdowała się tu znana cukiernia Władysława Jackowskiego z drewnianą werandą na chodniku, rozebraną po 1950r. Nad cukiernią był kinematograf. Prekursorzy polskiego kina, bracia Antoni i Władysław Krzemińscy na piętrze Domu Kohna 13 listopada 1909 r. otwarli kino Odeon reklamowane jako najstarszy kinematograf w Królestwie. Krzemińscy już od 1900 r.prowadzili pokazy ruchomych obrazów w drewnianym budyneczku koło wiaduktu w alejach NMP. Realizowali też i pokazywali krótkie filmiki dokumentalne, np. "Pożar zapałczarni" z 1913 r., który jest dziś zabytkiem polskiej kinematografii, przechowywanym w Filmotece Narodowej i "Przejazd przez Częstochowę wagonu ze zwłokami Słowackiego" (1927).
W latach 30. bracia splajtowali, ale kino działało dalej pod nazwą Corso. Po 1930 roku na parterze Domu Kohna mieścił się sklep obuwniczy znanej firmy Bata. Sklep obuwniczy funkcjonował również w latach powojennych, a całą kamienicę popularnie nazywało się "Bata".
Wolności nr 44 to tzw. Dom Księcia. Ten jeden z najsłynniejszych częstochowskich zabytkowych domów mieszkalnych, wciąż czeka na decyzję o remoncie. I dalej wiadomo tylko tyle, że miasta na remont nie stać. Koszt to 50 mln zł. Przed dwoma laty dom oglądali przedstawiciele portugalskiego koncernu Mota Engil. Wg wstępnych rozmów miasto miałoby wnieść aportem do spółki celowej działkę wraz z budynkiem.
Prywatny inwestor z kolei miałby wyremontować budynek, w zamian za zyski, jakie mógłby czerpać z wynajmu powierzchni biurowych i handlowych, na które zostanie przeznaczona część willi. Ale Portugalczycy wycofali się z rozmów.
Księcia wybudowano w latach 1912-1913 na zlecenie księcia Michała Romanowa. I praktycznie nigdy nie był remontowany. Przed drugą wojną światową mieszkali tam wyżsi oficerowie Wojska Polskiego, m.in. przez pewien czas generałowie Dąbkowski i Maczek. Po 1945 r. budynek został skomunalizowany. - Miasto tylko raz udało, że robi tu remont: kiedy przyjechał Gierek, w latach siedemdziesiątych pomalowali fasadę - opowiada Jan Tkaczyk, który mieszka tu od 1964 roku.
Bohaterka Senatorium Miłości tańczy 3
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
