Złomiarze zagrażają życiu i zdrowiu mieszkańców

W minioną sobotę w Bielsku-Białej około godz. 16 do niezabezpieczonej studzienki kanalizacyjnej wpadł 4-letni chłopczyk – to kolejna ofiara bezmyślności złomiarzy. W zeszłym roku w podobnych okolicznościach zginęła 4-letnia Bogusia z Rybnika. Na drogi przewracają się słupy wysokiego napięcia, znikające torowiska grożą wykolejeniem pociągów. Kto wreszcie powstrzyma plagę złomiarzy?

Wzięli jedenaście włazów

– Złomiarze nie myślą o tragicznych konsekwencjach swojej roboty, a jedynie o pieniądzach. Łatwiej im zabrać dwa włazy, niż nazbierać trzy worki puszek – mówi Michał Gałęziowski, szef Straży Miejskiej w Katowicach.
W samym mieście rocznie ginie kilkadziesiąt włazów do studzienek kanalizacyjnych. Ostatni raz w nocy z 2 na 3 maja przyłapano na gorącym uczynku mężczyzn, którzy wymontowali aż jedenaście włazów do studzienek! – Na szczęście nie zdążyli ich donieść do składnicy złomu, bo zatrzymali ich policjanci z pierwszego komisariatu – mówi Józef Barański, kierownik referatu śródmieścia Straży Miejskiej w Katowicach.
– Obecne prawo jest nieskuteczne i już dawno ustawodawca powinien coś z tym zrobić. Brak włazów może powodować wypadki na drogach – uważa Waldemar Bojarun, rzecznik Urzędu Miasta w Katowicach.

Bezskuteczne prawo

Kradzieże metalowych części na masową skalę zaczęły się w latach 90. W zeszłym roku po lekturze alarmujących statystyk policyjnych, rząd postanowił ukrócić proceder i znowelizował ustawę o odpadach. Od 25 lipca ub. r. każdy skup ma obowiązek szczegółowego spisywania danych sprzedającego. Muszą prowadzić specjalne rejestry. Taki rejestr ma zawierać: imię, nazwisko, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby przekazującej odpady, określenie rodzaju produktu z którego powstał odpad oraz źródło pochodzenia złomu.
– Niestety, daleko im do doskonałości. Naprawdę trudno jest zweryfikować rejestry prowadzone przez właścicieli skupu i każde zapisane nazwisko przydzielić do jednego odpadu. Poza tym wielu złomiarzy jest w komitywie z właścicielami – przyznaje biorący udział w kontrolach Sylwester Płusa z wydziału ochrony środowiska Starostwa Powiatowego w Wodzisławiu Śląskim.

Jest zbyt, jest przestępstwo

Osoby prowadzące punkty skupu złomu zobowiązane są do posiadania zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbiórki odpadów (metali) wydanego przez starostę. Prowadzenie działalności bez wymaganego zezwolenia lub nieprowadzenie ww. rejestru jest wykroczeniem, a przepisy karne ustawy o odpadach przewidują za czyny takie karę aresztu lub grzywny. Właściciel skupu musi ponadto przechowywać formularze przez 5 lat. Wcześniej strażnicy miejscy mogli ukarać mandatem właściciela skupu. Teraz sprawy mogą trafić do sądu grodzkiego, co oznacza w praktyce wyższe kary pieniężne.
– A gdy już uda się kogoś przyłapać, można mu cofnąć pozwolenie na prowadzenie działalności. Karę pieniężną może wlepić także wojewódzki inspektor ochrony środowiska – dodaje Płusa.
– Faktem jest, że gdyby nie mieli gdzie tego sprzedawać, nie kradliby studzienek, szyn, kabli telekomunikacyjnych, części nagrobków. Problem tkwi w składnicach złomu – przekonuje Michał Gałęziowski. – Większość właścicieli jest uczciwa, ale zawsze znajdą się tacy, którzy psują krew.
W nowelizacji przewidziano możliwość szybkich kontroli przez straż miejską, policję i SOK-istów. – Kontrole odbywają się regularnie i nadal często trafiamy na towary pochodzące z kradzieży. Nawet gdy z katowickich złomowisk zniknęły części pochodzące z przestępstwa, nagle pojawiły się nowe skupy wokół miasta. Więc problem nie zniknął– dodaje komendant Gałęziowski.

Dobrze zorganizowani
Złomiarze to już nie tylko panowie ciągnący za sobą rozklekotane wózki, ale coraz częściej dobrze zorganizowane grupy przestępców. Mają specjalne piły, łomy, są wyposażeni w krótkofalówki, a na miejscu przestępstwa wystawiają nawet „czujki”.
– Coraz częściej posiadają specjalnie wzmocnione samochody ciężarowe do przewożenia dużych ilości złomu. Posługują się specjalnymi palnikami do cięcia szyn – mówi oficer operacyjny śląskiej policji.
Dla takich grup nie stanowi problemu odcięcie kilkusetmetrowej linii niskiego napięcia, czy sporego fragmentu torowiska.
Po kradzieży zorganizowani złomiarze przepalają w swoich zakładach pokrywy studzienek, tną szyny na kawałki, przetapiają ozdoby nagrobne, i tak „zakamuflowaną” całość sprzedają do zaprzyjaźnionych skupów złomu. Policjanci przyznają, że walka z tą plagą przypomina walkę z wiatrakami.
Złomiarze stosują także nietypowe metody. Na ciekawy pomysł wpadła grupa pięciu mężczyzn z Tychów. Na jednym z nieczynnych torowisk legalnie działająca firma demontowała tory, a w tym samym czasie oni demontowali szyny kilkaset metrów dalej. – Podszywali się także pod pracowników firmy, która rzekomo miała pozwolenie na wycinkę. Wycięli tory o wartości ponad 108 tysięcy złotych – przypomina Janusz Jończyk z zespołu prasowego śląskiej policji.
Zdaniem urzędników jest tylko jedno rozwiązanie tej sytuacji: – Złom powinny oddawać jedynie wyspecjalizowane firmy, kolej, zakłady komunalne. Tak jak w krajach zachodnich. Gdyby to wprowadzić w życie, z pejzażów miast zniknęłyby kawalkady panów z wózkami – uważa Waldemar Bojarun z Urzędu Miasta w Katowicach.
Jednak na razie codziennie pojawiają się nowe doniesienia o działalności złomiarzy. Wczoraj pojawili się w Chorzowie. – Zniszczyli w nocy na cmentarzu 26 nagrobków. Zabrali metalowe elementy, litery, ozdoby, wazony, krzyże – wylicza Jończyk.

CO NA TO PRAWO

Właścicielowi skupu, który przyjmuje nielegalny towar grozi: