Zamki zawieszone na skałach

Co najmniej kilkanaście twierdz powstało w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej na trudno dostępnych wapiennych skałach. Przypominały orle gniazda, stąd właśnie nazwa - Szlak Orlich Gniazd.

Szlak ma długość ok. 163 km i składa się głównie z pozostałości wspaniałych niegdyś zamków i strażnic wzniesionych przez Kazimierza Wielkiego. I mimo że większość z nich przetrwała do naszych czasów jako ruiny, ich romantyczne położenie - najczęściej na trudno dostępnych szczytach - zaspokoi gusty najbardziej wybrednych miłośników architektury obronnej.

Dzisiaj zamazane, dawno nieodnawiane oznaczenia szlaku i zarosłe ścieżki wskazują, że niewielu jest takich, którzy przemierzają te tereny na całym odcinku (od Krakowa do Częstochowy). A szkoda. Decydując się na wycieczkę bocznymi, asfaltowymi drogami i bitymi duktami dotrzemy do białych skał o fantazyjnych kształtach, wapiennych gór, na których zawieszone są zamki Orlich Gniazd.

Zaszczytna pozycja

Szlak Orlich Gniazd widnieje pod numerem pierwszym w ogólnopolskim rejestrze znakowanych szlaków pieszych. Ta zaszczytna pozycja wynika z malowniczości ukształtowania terenu, obecności licznych ostańców skalnych i jaskiń oraz licznych zabytków.

Wokół położonych na szlaku zamków krążą legendy. Jak choćby ta dotycząca bliskiego nam Ogrodzieńca - mówi się, że ruiny tej warowni kryją ogromny skarb ukryty przez kasztelana krakowskiego Stanisława Warszyckiego, który w części miał być posagiem dla jego córki.

Swą mroczną tajemnicę ma też położony na terenie przepięknego Ojcowskiego Parku Narodowego (założony w 1956 r.) zamek w Pieskowej Skale. Jako jeden z nielicznych w okolicy, zachował się w niemal niezmienionym stanie. Legenda głosi, że właśnie tu podkomorzy krakowski Piotr Szafraniec często zapraszał kupców. Pragnąc zagarnąć przewożone przez kupców towary, gospodarz najpierw ich uroczyście gościł, a nocą pozbawiał życia. Podobno w pogodne noce duchy okrutnie pomordowanych do dziś odwiedzają zamek. Urok tego miejsca już dawno odkryli filmowcy. To tutaj kręcono "Janosika" i "Stawkę większą niż życie".

W renesansowej rezydencji z arkadowym dziedzińcem otoczonym krużgankami, przypominającymi te wawelskie, dziś jest muzeum wnętrz pałacowych oraz wystawa poświęcona przemianom w sztuce europejskiej od średniowiecza do XIX wieku. W urządzonej w bastionie kawiarni można odpocząć przy kawie, delektując się widokiem zamku i okolicznych skałek.

A jeśli chcemy przenieść się w czasie i poczuć przez dłuższy czas prawdziwą atmosferę zamku, zafundujmy sobie w nim nocleg. Położony zaledwie kilkanaście kilometrów od krakowskiego rynku zamek rycerski w Korzkwi to dziś nie tylko świetnie odrestaurowana rycerska rezydencja, ale również hotel, w którym na gości oczekują cztery komnaty. To miejsce szczególnie upodobali sobie Szkoci i Norwegowie.

Niebywałe kształty

Łącznie odwiedzić tu możemy 25 różnych obiektów, z Wawelem i klasztorem jasnogórskim na czele. Przeważająca część z nich powstała w XIV wieku. Wycieczkę można zacząć na każdym odcinku szlaku. Ci, którzy nie chcą tłoczyć się pod Wawelem, mogą od razu dotrzeć do przepięknego Ojcowskiego Parku Narodowego pełnego skał o niebywałych kształtach, jaskiń (Łokietka, Ciemna, Zbójecka) czy jarów, którego chlubą jest potężna Maczuga Herkulesa.

Unikatowe krajobrazy

Jura to nie tylko ruiny i zamki. Na tym stosunkowo niewielkim, liczącym mniej więcej 2600 kilometrów kwadratowych, terenie znaleźć można powstałe w okresie jurajskim górskie krajobrazy, ze skalnymi turniami, dolinami, wodospadami, jaskiniami i przełomami rzek. Wspaniałe, potężne skały swoje nazwy zawdzięczają kształtom, jakie przybierają. Obok najbardziej chyba znanej Maczugi Herkulesa, znajdują się tu również Brama Krakowska, Igła Deotymy czy Skały Wernyhory. Wiele emocji dostarcza zwiedzanie jaskiń. W Grocie Łokietka czy Jaskini Ciemnej można spotkać nietoperze.

Są też niziny, mokradła i piaszczyste wydmy. A wszystko uzupełniają unikatowe na europejską skalę pustynie, ze słynną Pustynią Błędowską na czele.

To właśnie tutaj kręcono większość zdjęć do filmu "Faraon", pustynia doskonale imitowała wówczas afrykańską Saharę.

Jak dostać się na miejsce
Największe wyzwanie stanowi oczywiście piesze pokonanie szlaku.
Kiedy sprzyja pogoda, trasa nadaje się też dla rowerzystów. Tras jest bez liku: dla rodzin z małymi dziećmi, dla wymagających profesjonalistów, na weekend i na cały urlop.
Dla mniej ambitnych: pomiędzy większymi miejscowościami kursują autobusy PKS.