Uroczystości na miejscu straceń w Olsztynie. W 18 mogiłach spoczywa tam 2 tysiące zamordowanych Polaków

W 18 zbiorowych mogiłach spoczywa tam blisko 2 tys. zamordowanych Polaków, ofiar hitlerowskiej zbrodni. Pierwszej egzekucji dokonano w tym miejscu pod koniec 1940 roku. Kolejne przeprowadzano aż do 1944 roku. Wszystkie zwłoki grzebano, a mogiły równano z ziemią i maskowano. Po wojnie dokonano ekshumacji zwłok. Przy największej mogile postawiono dębowy krzyż. Cmentarz i pomnik powstał w latach 60, płaskorzeźby przedstawiające scenę pożegnania ludzi idących na śmierć autorstwa Władysława Łydżby, ustawiono tam w latach 80. XX wieku.

W sosnowym lesie leżą szczątki więźniów z Częstochowy, Radomska, a także mieszkańców okolicznych wiosek pacyfikowanych przez Niemców.

Ta, jak i inne egzekucje z tego okresu, zbrodnia w olsztyńskim lesie wiązała się m.in. z wcielanymi przez Niemców planami eksterminacji polskiej inteligencji. Wśród ofiar znaleźli się przedstawiciele miejscowych elit, a także osoby podejrzane o konspirację. Wszyscy byli ofiarami niemieckiej akcji „AB”, która swymi aresztowaniami objęła urzędników, polityków, księży katolickich, nauczycieli, przedstawicieli wolnych zawodów, a nawet rzemieślników, studentów i uczniów.

18 czerwca przypada 75. rocznica tzw. „Procesu Szesnastu”, który odbył się w Moskwie. Był to proces przywódców polskiego państwa podziemnego, toczący się przed Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR. Oskarżono ich o działania przeciwko Armii Czerwonej i Związkowi Sowieckiemu oraz współpracę z Niemcami. Był to pokazowy proces polityczny. Postępowanie sowieckich władz było jawnym pogwałceniem powszechnie uznanych norm prawa międzynarodowego. Zgodnie z nimi władze państwa nie mogą być sądzone przez sądy innych państw.

Uroczystości w Olsztynie odbywają się każdego roku w rocznicę rozpoczęcia akcji eksterminacyjnej w czerwcu 1940 r. w Częstochowie, a jednocześnie w kolejną rocznicę ,,Procesu szesnastu" w Moskwie.

W niedzielę uczestniczyli w nich m.in. przedstawiciele parlamentu, władz samorządowych Częstochowy i Olsztyna. Uroczystość rozpoczęła msza św. w intencji pomordowanych w latach 1939-1945. Później odczytano Apel Pamięci i złożono kwiaty przed odnowionymi niedawno płaskorzeźbami autorstwa Władysława Łydżby.