Spór o nowy herb Częstochowy. Radny PiS zarzuca prezydentowi, że jest lewicowy i oddala miasto od Jasnej Góry

Radny PiS przeciwny zmianie herbu Częstochowy

Paweł Ruksza, radny PiS nie zgadza się na zmianę herbu Częstochowy. Sprawa ma być poruszana podczas sesji Rady Miasta, która odbędzie się 27 lutego.

Zdaniem radnego Rukszy, zmiana herbu podobnie, jak wcześniej poruszana sprawa podatku od pielgrzymów, jest sygnałem lewicowych poglądów prezydenta Częstochowy, Krzysztofa Matyjaszczyka i należy ją rozpatrywać jako oddalanie się miasta od Jasnej Góry.

Jak tłumaczy radny, zmiana powinna być poprzedzona konsultacjami z mieszkańcami, bo sam z doświadczenia wie, że herby zatwierdzane przez Komisję Heraldyczną nie spełniają oczekiwań samych mieszkańców.

Częstochowa będzie miała nowy herb na 800-lecie miasta

Prezydent Krzysztof Matyjaszczyk postanowił, że na 800-lecie powstania Częstochowy, miasto będzie miało nowy herb. A właściwie stary, bo jego projekt nawiązuje do herbu Władysława Opolczyka, który był wówczas księciem zwierzchnim Częstochowy. Używał wtedy znaku piastowskiego orła - jako książę opolski oraz lwa - jako pan Rusi Halickiej.

- Porządkowanie identyfikacji wizualnej naszego miasta zbiega się z przygotowaniami do zbliżających się obchodów 800-lecia dziejów pisanych Częstochowy – tłumaczył prezydent Krzysztof Matyjaszczyk. – W przypadku herbu zlecenie prac nad przygotowaniem jego nowego projektu po korekcie, było związane z głosami i postulatami historyków zajmujących się dziejami miasta, a jednocześnie specjalizujących się w problematyce heraldycznej.
Na tradycyjnym herbie znajdują się powszechne wtedy mury miejskie z wieżami i bramą oraz symbole Władysława Opolczyka.

Jak przypomina Wikipedia, na pierwotnym, XIV-wiecznym herbie na szczytach wież znajdowały się złoty lew i złoty orzeł z podniesionymi do lotu skrzydłami. Były to symbole dynastyczne Władysława Opolczyka nawiązujące do władanych przezeń ziem: Rusi Halickiej (lew) i Śląska Opolskiego (orzeł). Ponadto znajdował się w nim powszechny w Europie symbol murów miejskich z wieżami oraz bramą. Ta wersja herbu znana jest z odcisków pieczęci z lat 1548, 1564 i 1646.

Herb ten u schyłku XVIII wieku zaczął się deformować pod wpływem symboliki jasnogórskiej, przetrwał do przełomu XVIII i XIX wieku. Orzeł początkowo został wyparty przez gryfa, następnie przez kruka (ten ostatni znany z pieczęci z lat 1755 i 1778). Kruk w herbie miasta zapożyczony został z herbu zakonu paulinów, który przedstawia tego ptaka na drzewie z chlebem w dziobie.

W okresie międzywojennym na murach pojawiły się nowe zwierzęta - łasica i kawka. Herb ten był jednak nieoficjalny, bo nigdy nie został zatwierdzony przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.

W okresie okupacji, Niemcy wydali rozporządzenie „O używaniu pieczęci służbowych w Generalnym Gubernatorstwie” nakazujący uzasadnić historycznie używane wzory herbów. Pod wpływem badań prowadzonych w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, warszawski artysta Edmund Bartłomiejczyk stworzył wersję z orłem i lwem na wieżach.

Decyzją okupanta w 1942 r. zakazano stosowania postaci orła jako nawiązującego do symboliki narodowej i zastąpiono go krukiem.

Jak informuje Urząd Miasta w Częstochowie, w opinii specjalistów projekt z krukiem nie tylko nie spełnia podstawowych wymogów heraldycznych dotyczących liczby barw czy atrybutów stricte miejskich wykorzystywanych na dawnych pieczęciach, a w heraldyce jest związany z symboliką zła i grzechu.

Taki projekt został jednak przyjęty przez ówczesną Radę Miasta. W 1992 roku nie pracowała Komisja Heraldyczna (została reaktywowana dopiero w 1999 r.), tym samym nie udało się wówczas częstochowskim historykom zapobiec idącej w niedobrym kierunku modyfikacji zabytku i dzieła sztuki, za jaki należy uznać herb z XIV wieku ze złotym orłem dynastii piastowskiej.

Zdaniem prof. nadzw. dra hab. Marcelego Antoniewicza, dyrektora Instytutu Historii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie i heraldyka, miasto powinno wrócić do historycznego herbu sprzed 1992 roku, na którym obok lwa znajdował się orzeł. Orzeł to symbol używany przez księcia Władysława Opolczyka, który w 1382 roku ufundował zakon paulinów na Jasnej Górze. Badacz do swoich racji przekonał prezydenta Krzysztofa Matyjaszczyka oraz częstochowskich radnych, którzy wstępnie przyjęli projekt zmian herbu. Po uzyskaniu pozytywnej opinii Komisji Heraldycznej, działającej przy MSWiA, radni mogą ostatecznie zaakceptować nowy herb.

Główna zmiana polega na zamianie kruka na orła piastowskiego. Herb nie musi nawiązywać do godła paulińskiego, które powstało dopiero w XVIII wieku. Kruka do herbu miasta wprowadzili Niemcy, kiedy orzeł został przez okupacyjne władze zakazany. Bardzo ważna jest również symbolika samego kruka. W chrześcijaństwie symbolizuje on grzesznika i szatana.

Po długotrwałych konsultacjach i kolejnych zmianach dotyczących strony graficznej uzyskano pozytywną opinię Komisji Heraldycznej oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, która była konieczna do procedowania uchwały „herbowej” przez Radę Miasta Częstochowy. Projekt ma zostać poddany pod głosowanie na sesji 27 lutego.

Nowy herb Częstochowy. Co o tym pomyśle sądzą Ojcowie Paulini?

W dyskusję o herbie, chcąc nie chcą, wciągnięci zostali Ojcowie Paulini. Co sądzą oni o tym pomyślę? Tego się nie dowiemy, bo Biuro Prasowe Jasnej Góry nie zamierza komentować tej sprawy.