Powraca idea utworzenia Jurajskiego Parku Narodowego

Profesor Janusz Hereźniak z Uniwersytetu Łódzkiego promuje swoją nową książkę o Jurajskim Parku Narodowym. O parku, którego nie ma, ale może być. W Ministerstwie Ochrony Środowiska też chcieliby drugiego parku narodowego na Jurze. Nie ma żadnych formalnych przeszkód do powołania JPN oprócz braku pieniędzy.

W tym gadaniu o Jurajskim Parku Narodowym pomija się interes gmin – mówi Adam Markowski, wójt Janowa, przewodniczący Związku Gmin Jurajskich. – Dla nas partnerem w rozmowach są urzędnicy państwowi, którzy mogą podjąć konkretne decyzje. A takich rozmów nie było. Jestem przeciwny powstaniu parku w takich granicach jakie są proponowane.

O utworzeniu JPN mówiło się już w latach siedemdziesiątych, przed powstaniem woj. częstochowskiego. W 1991 r. wojewoda częstochowski powołał 15-osobowy zespół pod przewodnictwem prof. Romualda Olaczyka z Uniwersytetu Łódzkiego, który zajął się przygotowaniem projektu parku. JPN ma powstać na terenie gmin Olsztyn, Janów, Niegowa, Żarki.

Argumenty

Entuzjaści utworzenia parku wskazują na takie m.in. zalety, jak to, że tylko niewielkie enklawy przewidziane do włączenia w obręb rezerwatu należą do prywatnych właścicieli. Większość to tereny państwowe. Minimalne więc byłyby kłopoty z wykupem ziemi, chłopskich lasów. Zwolennicy utworzenia parku, autorytety naukowe podkreślają, że JPN nie wnosi nowych, radykalnych zakazów o charakterze restrykcyjnym w porównaniu do już obowiązujących ograniczeń wynikających z istnienia Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych.

Utworzenie parku narodowego zapobiegnie degradacji środowiska naturalnego w konsekwencji nieuregulowanej pseudoturystyki, uprawiania sportów motorowych, lotniarstwa, wspinaczki na skałki.

Chłopi nie sprzedadzą

W gminach mówią, że nie są przeciwko utworzeniu Jurajskiego Parku Narodowego. Mają jednak wątpliwości, czy rzeczywiście musi być tak duży. Projektowana powierzchnia JPN ma wynosić ponad 5 tys. hektarów. A kiedy po raz pierwszy mówiono o jego utworzeniu, miało to być tylko 1300-1500 ha. Do tego dojdzie prawie drugie tyle otuliny parkowej. Łączą się z tym określone ograniczenia w przestrzennym zagospodarowaniu terenu wynikające z ustawy o ochronie przyrody. Nawet postawienie płotu będzie wymagało specjalistycznej oceny wpływu szkodliwości na środowisko. W gminie Janów 70 proc. terenu weszłoby w obręb parku i otuliny. W tym w całości dwie wsie Hucisko i Góry Gorzkowskie.

Rolnicy we wsiach, które będą albo w samym parku, albo w otulinie obawiają się, że drastycznie zostanie ograniczona swoboda gospodarowania. Zastrzeżenia mają nie tylko mieszkańcy Huciska, Gór Gorzkowskich, ale też Czatachowy. Chłopi mówią, że nie sprzedadzą swoich gruntów parkowi. Wątpliwości mają również leśnicy. Np. w lasach janowskich już od kilku lat nie prowadzi się przemysłowego pozyskiwania drewna, tylko wyręby pielęgnacyjne. Utworzenie parku narodowego może zahamować i tę planową gospodarkę.

Pierwszy był Yellowstone

Idea wydzielania parków narodowych liczy już ponad 130 lat. Pierwszy był słynny Yellowstone w USA utworzony na mocy dekretu prezydenta Ulissesa Granta. W Europie zaczęli Szwedzi w 1909 r. W Polsce JPN byłby jednym z najmniejszych. Decyzja o jego utworzeniu należy do rządu. Zanim zostanie podjęta, pod uwagę powinny być wzięte argumenty wszystkich zainteresowanych stron.

Zabytki w parku

Grodzisko, wały w rezerwacie Parkowe – Złoty Potok, istniejące prawdopodobnie już w VIII wieku, ruiny zamku w Ostrężniku z połowy XIV wieku, ruiny zamku w Olsztynie z XIV wieku, klasycystyczny Dworek Krasińskich w Złotym Potoku z 1829 roku, pseudoklasycystyczny pałac Raczyńskich w Złotym Potoku z przełomu XIX i XX wieku, park pałacowy w Złotym Potoku, pstrągarnia w Złotym Potoku z 1881 roku, młyn Karczew w rezerwacie Parkowe.

Zakazy i nakazy

Na terenie parku będą obowiązywały zakazy i ograniczenia – uprawiania sportów motorowych, lotniarstwa i wszelkiej wspinaczki, zakładania wyciągów narciarskich, iluminacji wzgórz, polowania i płoszenia zwierząt m.in. przez pokazy pirotechniczne czy wprowadzanie do parku psów, niekontrolowanej eksploracji jaskiń, prowadzenie fermowej i bezściółkowej hodowli zwierząt, zbierania owoców, grzybów, ścinania drzew, prowadzenia działalności gospodarczej, stosowania środków chemicznych w rolnictwie, urządzania imprez np. pokazów ogni sztucznych i laserów.

Proponowane Rezerwaty Przyrody