Poseł Tadeusz Tomaszewski powalczy o świadczenia pieniężne dla małoletnich ofiar wojny 1939-1945

USTAWA z dnia …….…2012 r. o świadczeniu pieniężnym dla małoletnich ofiar wojny 1939-1945 oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Art. 1.
Ustawa określa zasady ustalania i realizacji świadczenia pieniężnego przysługującego małoletnim ofiarom wojny 1939-1945.
Art. 2.
 Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) małoletnia ofiara wojny - osobę, która w okresie stosowania wobec niej represji nie miała ukończonych 16 lat;
2) represja - wykonywanie przez małoletnią ofiarę wojny, w okresie 1 września 1939 r.
- 8 maja 1945 r., przez co najmniej 6 miesięcy, pracy przymusowej na rzecz III Rzeszy lub Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich;
3) praca przymusowa - przymusowe zatrudnienie na obszarze państwa polskiego w jego granicach sprzed 1 września 1939 r. w przedsiębiorstwach lub gospodarstwach rolnych, które zostały utworzone lub przejęte na własność albo pod zarząd przez III Rzeszę, Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich lub przez ich obywateli.
Art. 3.
1. Miesięczne świadczenie pieniężne, zwane dalej „świadczeniem”, przysługuje małoletnim ofiarom wojny, które w okresie podlegania represjom były obywatelami polskimi, są nimi obecnie i posiadają stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2.Świadczenie przysługuje wyłącznie osobom, które nie mają ustalonego prawa do:
   1) dodatku kombatanckiego albo świadczenia w wysokości tego dodatku, określonych w przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego;
   2) dodatku za tajne nauczanie, przysługującego na podstawie odrębnych przepisów.
3. Osobom uprawnionym równocześnie do świadczenia, o którym mowa w ust. 1, oraz do dodatku lub świadczenia określonego w przepisach:
   1) o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich,
   2) o ubezpieczeniu społecznym rolników,
   3) o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych  przysługuje jedno świadczenie albo jeden z dodatków - wyższy lub wybrany przez uprawnionego.
Art. 4.
1. Świadczenie przysługuje w wysokości od 9,36 zł za każdy pełny miesiąc podlegania przez małoletnią ofiarę wojny represjom, ale w wysokości nie wyższej niż  do 186,71 zł.
2. Świadczenie jest waloryzowane na zasadach wynikających z przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
3. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” co najmniej na 12 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji należną od tego terminu kwotę świadczenia.
Art. 5.
1. Uprawnienie do świadczenia jest przyznawane decyzją Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, zwanego dalej „Kierownikiem Urzędu”, na podstawie wniosku zainteresowanej osoby oraz dokumentów i dowodów potwierdzających rodzaj i okres represji.
2. Kierownik Urzędu może upoważnić inne osoby będące pracownikami Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych do wydawania decyzji, o której mowa w ust. 1.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia:
    1) wymagane dokumenty i dowody potwierdzające rodzaj represji i okres jej trwania, szczegółowy tryb postępowania w sprawach składania i rozpatrywania wniosków, o których mowa w ust. 1,
    2) wzór wniosku, o którym mowa w ust. 1 uwzględniając konieczność potwierdzenia uprawnień przysługujących zainteresowanej osobie.
4. W zakresie postępowania dotyczącego ustalenia lub odmowy przyznania świadczenia mają zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
 
Art. 6.
Świadczenie wypłaca właściwy organ emerytalno-rentowy na zasadach określonych w art. 5 ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Art. 7.
Świadczenie i koszt jego obsługi są finansowane ze środków budżetu państwa.

Art. 8.
W sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Art. 9.
W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 21 w ust. 1 po punkcie 25 b) dodaje się punkt 25 c) w brzmieniu:
  „...) świadczenie pieniężne przyznane na podstawie ustawy z dnia ……  2007 r. o świadczeniu pieniężnym dla małoletnich ofiar wojny 1939-1945 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr ...„ poz….)”.

Art. 10.
W ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych w art. 3 w pkt 1 w lit. c w tiret dwudziestym szóstym średnik zastępuje się przecinkiem i dodaje się tiret dwudzieste siódme w brzmieniu:
„- świadczenie pieniężne przyznane na podstawie ustawy z dnia 2006 r. o świadczeniu pieniężnym dla małoletnich ofiar wojny 1939-1945 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr ...„ poz. ...).”

Art. 11.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2013 r.

UZASADNIENIE
Projekt dotyczy osób, które przeżyły represje okresu II wojny światowej i do tej pory nie uzyskały z tego tytułu jakichkolwiek świadczeń oraz satysfakcji moralnej.
Wnioskodawcy są przekonani, iż realizacja tej inicjatywy ustawodawczej zmierza do ostatecznego uregulowania problemu, który na  regulację czeka już zbyt długo. Również w V i VI kadencji Sejmu, mimo zaangażowania wielu posłów nie udało się - niestety - doprowadzić do uchwalenia projektowanej ustawy.
Uregulowanie tej kwestii jest w opinii wnioskodawców niezwykle istotne. Dzisiejsza trudna sytuacja materialna tych osób ma swoje źródło w tym, iż jako dzieci były one represjonowane, a tym samym pozbawione możliwości przygotowania się do życia, do zdobycia zawodu, aby po latach pracy móc uzyskać godziwe emerytury.
W obowiązującym stanie prawnym kwestie uprawnień przysługujących szeroko rozumianej grupie osób poszkodowanych w czasie II wojny światowej reguluje szereg ustaw. Są to - ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, ustawa z dnia 2 września 1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych, ustawa z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich oraz ustawa z 16 listopada 2006 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych (Dz. U. Nr 249, poz. 1824 z. późn. zm.). Liczna grupa osób zaliczanych do małoletnich ofiar wojny 1939-1945 pozostaje poza uregulowaniami przewidzianymi w przytoczonych ustawach. Stąd potrzeba przygotowania projektu ustawy przyznającego świadczenie tej grupie osób.

Zgodnie z zaproponowanymi rozwiązaniami z dobrodziejstw projektowanej ustawy skorzystają wyłącznie te osoby represjonowane, które w latach 1939-1945 jako dzieci podlegały represjom określonym w ustawie i były w tym okresie obywatelami polskimi, są nimi obecnie i posiadają stałe miejsce zamieszkania na terytorium RP.

Projekt ustawy definiuje pojęcie małoletniej ofiary wojny jako osoby, która nie miała ukończonych 16 lat i wobec której stosowano represje.
   
Projekt definiuje pojęcie represji wobec małoletniej ofiary wojny określając, że jest to wykonywanie w okresie 1 września 1939 r. - 8 maja 1945 r., przez co najmniej 6 miesięcy, pracy przymusowej na rzecz III Rzeszy lub Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Maksymalne świadczenie będzie przysługiwało w wysokości dodatku kombatanckiego i będzie ono waloryzowane na zasadach wynikających z przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Uprawnienie do świadczenia będzie przyznawane decyzją Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Podstawą podjęcia takiej decyzji będzie wniosek zainteresowanej osoby, zaopiniowany przez właściwe stowarzyszenie osób poszkodowanych, a także dokumenty i dowody potwierdzające rodzaj i okres represji. Organami obowiązanymi do wypłaty świadczenia będą: właściwe organy rentowe na zasadach określonych w art. 5 ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.

Wnioskodawcy zakładają, że minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego (minister pracy i polityki społecznej) powinien wydać rozporządzenie określające wymagane dokumenty i dowody potwierdzające rodzaj represji i okres jej trwania, szczegółowy tryb postępowania w sprawach składania i rozpatrywania wniosków na podstawie których Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wydawałby decyzję stwierdzającą uprawnienie do świadczenia dla małoletniej ofiary wojny oraz wzór takiego wniosku, uwzględniając konieczność potwierdzenia uprawnień przysługujących zainteresowanej osobie.
Zważywszy na konieczność ujęcia w budżecie środków finansowych, które zapewnią realizację projektowanej ustawy, ma ona wejść w życie z dniem 1 stycznia 2013 roku.

Wnioskodawcy przewidują, iż liczba przyszłych beneficjentów ustawy, jeśli szacować ją na podstawie danych Stowarzyszenia Polaków Poszkodowanych przez III Rzeszę i innych organizacji z roku obecnego, wyniesie około 50 tysięcy osób. Roczne koszty dla budżetu państwa związane z funkcjonowaniem ustawy będą mieścić się w przedziale 60 - 90 mln złotych. Proponujemy, aby środki na ten cel pochodziły z wyższych wpływów z podatku od towarów i usług. Biorąc pod uwagę szacunkową liczbę beneficjentów ustawy należy pamiętać, że śmiertelność w tej grupie wiekowej osób jest wysoka i wynosi około 7,5% w skali roku. Z tego względu należy podkreślić, że udział świadczenia w wydatkach budżetowych będzie ulegał corocznemu zmniejszeniu.
Przedłożony projekt ustawy nie był poddany konsultacjom społecznym w rozumieniu art. 34 ust 3 Regulaminu Sejmu RP.

Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.