Po 1 maja 2004 roku paszport nadal będzie nam potrzebny

Jednym z powodów, dla których większość rodaków powiedziała w referendum unijnym "tak" jest wizja Europy bez granic, po której będzie można poruszać się bez konieczności posiadania paszportu. Rzeczywiście 1 maja 2004 roku, w dniu naszego wstąpienia do UE, nastąpią zmiany na granicach. Nie spodziewajmy się jednak rewolucji. Paszporty pozostaną, z krajobrazu znikną natomiast celnicy, którzy zajmą się nowymi obowiązkami.

- Tego dnia zostanie zniesiona granica celna. Kontrola paszportowa pozostanie. Trzeba pamiętać, że nie będzie ceł, ale tylko wobec towarów sprowadzanych z Unii Europejskiej. W końcu zniesienie granic ma zagwarantować swobodny przepływ towarów między krajami wspólnoty. Towary będą natomiast nadal obłożone VAT-em - powiedziała Elżbieta Gowin, rzecznik Izby Celnej w Cieszynie.

Polska dostosowuje rozmaite przepisy do standardów unijnych, ale - co oczywiste - nie zamierza na tym stracić. Dlatego nie można mieć złudzeń, że nagle na przykład potanieją samochody, bo zostaną zniesione cła. Zapominamy o tym, że polski minister finansów ma w ręku oręż - akcyzę. Jeśli więc sprowadzimy sobie najnowszy model auta, odbierzemy zapłacony u naszego sąsiada unijnego VAT na granicy, nie zapłacimy cła, ale fiskus przyłoży nam podatek akcyzowy. Sceptycy mówią, że zamienimy cło na akcyzę.
Optymiści jednak zauważają, że w walce o 40-milionowy rynek producenci wszelkich towarów przemysłowych spuszczą z tonu - czyli własnej ceny, a pośrednicy handlowi oferujący produkt na naszym rynku - z własnej marży.

Wyobraźmy sobie, że jedziemy na wycieczkę do Paryża, albo też udajemy się do Londynu służbowo, a tam dostaniemy rachunek w hotelu z sumą powiększoną o VAT. Czy będziemy mogli sobie ów podatek odebrać na granicy?

- VAT za usługi nie podlega zwrotowi na granicy - mówi Stanisław Piśko, wiceprzewodniczący Polskiej Izby Turystyki.

Nie traćmy jednak nadziei, że będziemy podróżować taniej niż dotychczas. Branża turystyczna walczy w przededniu akcesji o inne stawki VAT na turystykę tak przyjazdową, jak i wyjazdową. Ponieważ nowa ustawa o VAT jest jeszcze w rozsypce, a akcesja dopiero za rok - wszystko, także dobre, jeszcze się może zdarzyć.

Niespodzianek związanych z Unią Europejską czeka nas bardzo wiele. Część pytań pozostaje bez odpowiedzi, np. czy w Polsce zdrożeje alkohol, a jeżeli tak, to ile butelek będziemy mogli przywieźć z Czech?

- Polak będzie mógł przywieźć z kraju członkowskiego Unii do 110 litrów piwa dziennie, pod warunkiem, że będzie ono służyło do celów prywatnych - mówi reporterowi "DZ" Maria Hiż z resortu finansów.

Kontrole celne na granicy będą się odbywać prawdopodobnie aż do 2006 roku, czyli do czasu, kiedy Polska będzie pozostawać poza strefą Schengen.

- Dopiero wtedy do Czech, Niemiec czy na Słowację będziemy mogli wjeżdżać każdą drogą, a nie tylko przez przejście graniczne. Wcześniej musimy jednak stworzyć warunki do wprowadzenia u nas w życie porozumienia z Schengen.
Najważniejszym wyzwaniem na najbliższe tygodnie i miesiące jest przygotowanie systemu informacyjnego Schengen 2, który pomieści narodowe systemy państw wchodzących do Unii - wyjaśnia kapitan Grzegorz Klejnowski, rzecznik prasowy komendanta Śląskiego Oddziału Straży Granicznej.

Funkcjonariusze pozostaną więc na granicach do momentu spełnienia wszystkich warunków z Schengen. Dopiero wówczas zostanie zniesiona kontrola paszportowa, a strażnicy zostaną przesunięci w głąb kraju. Do ich zadań będzie należało tropienie nielegalnych imigrantów, grup zajmujących się przerzutem broni i terroryzmem. Paszporty nadal będą nam jednak potrzebne. Nie tylko dlatego, by móc wjechać do krajów poza Unią Europejską. Może się bowiem okazać, że nawet już po spełnieniu warunków z Schengen, na naszych granicach pojawi się ponownie Straż Graniczna.

- Musimy utrzymywać pewną ilość sił, które zostaną przerzucone na granice w razie zagrożenia bezpieczeństwa kraju. Nie tak dawno z takiego prawa skorzystała Francja, która przez półtora tygodnia prowadziła kontrole wyjazdowe i wjazdowe na swoich granicach - dodał Klejnowski.