U zbiegu al. Jana Pawła II i Armii Krajowej w Częstochowie znajduje się budynek, który od samego początku swojego powstania służył częstochowskim energetykom. Obecnie mieści się w nim m.in siedziba firmy Tauron Dystrybucja. To właśnie energetyczna spółka zdecydowała się oddać jedną ze ścian swojego budynku pod powstający właśnie mural.
Energetycy pracują w budynku przy al. AK 5 od 1966 roku. Był to wtedy Budynek Usług Technicznych na rogu al. Zawadzkiego (al. Armii Krajowej) i al. Lenina (al. Jana Pawła II). Na ścianie szczytowej budynku powstał wzór geometryczny zaprojektowany przez architekta Henryka Kmiecia, który stał się charakterystycznym elementem budowli. To właśnie w tym miejscu powstaje mural portretujący kpt. Stanisława Sojczyńskiego. Jednemu z częstochowskich artystów nie spodobał się jednak pomysł umiejscowienia muralu. - Następuje kompletne niszczenie wartościowego obiektu przez realizację projektu obcego, niezwiązanego z architekturą. Patriotyzm powinien się wyrażać m.in. w szacunku dla dziedzictwa kulturowego. Niszczenie wartościowych dzieł świadczy właśnie o braku patriotyzmu, niezależnie od tematyki tworzonego muralu - skomentował sprawę Władysław Ratusiński, malarz i publicysta częstochowski, członek Związku Polskich Artystów Plastyków.
Jak sam jednak przyznaje zniszczenie zostało dokonane już wcześniej, bo oryginalna mozaika została przykryta styropianem podczas termomodernizacji obiektu, a w jej miejsce powstał mural nie do końca odzwierciedlający pracę pierwotnego twórcy. - Obecna grafika nie zachowała pierwotnej kolorystyki, a także zróżnicowanej faktury tynku oraz elementów ceramicznych. Pozostałe elewacje stanowią poziome pasy okienne, wyraźnie akcentujące poszczególne kondygnacje. Te również znacznie różnią się od oryginalnego projektu – zmieniono proporcje okien oraz ich podziały - pisał architekt Kuba Matlingiewicz w projekcie "Częstochowa na plakacie", który wykorzystywał znane częstochowskie miejsca w sztuce plakatu.
Władysław Ratusiński wspomina też, że sprawę muralu konsultowano w ubiegłym roku z Zespołem ds. Estetyki Miasta. - Opinia była zdecydowanie negatywna, podano argumenty architektoniczne, artystyczne i historyczne. Wydaje się, że powinno tu odgrywać rolę także poszanowanie praw autorskich i elementarne wyczucie estetyczne oraz troska o dobro miasta - stwierdził artysta.
Tauron przekonuje, że mural powstał w technice nieinwazyjnej
Zdaniem Tauronu projekt muralu i sam mural na budynku Oddziału w Częstochowie został przygotowany i wykonany przy pełnym poszanowaniu miejsca, historii oraz wcześniejszego kształtu przestrzeni.
- Zdajemy sobie sprawę, że dotychczasowa mozaika wpisuje się w tradycję tego miejsca i przez wielu Częstochowian jest kojarzona z historią energetyki częstochowskiej. Przy poszanowaniu tradycji, chcemy jednak by to miejsce - położne w ważnym komunikacyjnie miejscu miasta - żyło i niosło również wartości wykraczające poza obszar architektury miejskiej i energetyki. Dlatego wyraziliśmy zgodę na przedstawienie muralu postaci historycznej, która jest ważna dla historii regionu. Z propozycją upamiętnienia legendarnego twórcy Konspiracyjnego Wojska Polskiego na budynku zwróciło się do nas jedno z regionalnych stowarzyszeń o charakterze patriotycznym. Mural zaplanowano tak, by wpisywał się w dotychczasowy kształt fasady, równocześnie nie dominując nad przestrzenią miejską. Same prace zostały poprzedzone konsultacjami z architektami, grafikami oraz historykami - tłumaczy Ewa Groń, rzecznik Tauron Dystrybucja.
Jak informuje spółka energetyczna, mural powstał z wykorzystaniem specjalnej nieinwazyjnej techniki, która nie ingeruje w strukturę elewacji i będzie możliwość w przyszłości przywrócenia stanu elewacji sprzed wykonania muralu. Cała praca została też wykonana farbami antysmogowymi.
- Warto podkreślić, że nie jest to pierwsza inicjatywa udostepnienia obiektów spółki, znajdujących się w przestrzeni publicznej pod murale lub graffiti o walorach edukacyjnych lub artystycznych. Również jeżeli chodzi o posiadaną infrastrukturę energetyczną to dopuszczamy udostepnienie elewacji niektórych stacji energetycznych artystom z obszaru Street artu, grafikom lub stowarzyszeniom działającym lokalnie. Zawsze zależy nam na tym, żeby tego rodzaju projekty wpisywały się w otaczającą architekturę, przestrzeń miejską i były powiązane z regionem. Tak jest również w tym przypadku - przekonuje Ewa Groń.
O popularności i atrakcyjności bryły budynku Zakładu Energetycznego świadczy chociażby fakt, że jego wizerunek został umieszczony na medalu tegorocznego Biegu Częstochowskiego.
Kim był "Warszyc"?
W tym roku, 19 lutego, minęła 75 rocznica śmierci kpt. Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca” – oficera Armii Krajowej, twórcy i dowódcy Konspiracyjnego Wojska Polskiego – jednej z najważniejszych organizacji niepodległościowych i antykomunistycznych powojennej Polski. „Warszyc”, w wyniku zdrady swojego bliskiego współpracownika – Henryka Brzózki „Niutka” – został aresztowany przez funkcjonariuszy UB 27 czerwca 1946 r. w Częstochowie. Dwa dni później w miejscu, gdzie się ukrywał, zatrzymano jego adiutanta – por. Ksawerego Błasiaka „Alberta”. Funkcjonariusze UB znaleźli także skrupulatnie prowadzone przez niego archiwum organizacji, w którym znajdowały się setki dokumentów – rozkazów, meldunków, rozliczeń finansowych, antykomunistycznych ulotek i prasy. Dzięki temu aparat bezpieczeństwa zyskał cenne dowody, na podstawie których można było poznać nie tylko strukturę organizacyjną i kadrową Konspiracyjnego Wojska Polskiego, ale także szczegółowo odtworzyć jej zbrojną i propagandową aktywność.
Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?