Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Patriotyczny mural na "Energetyku". Była tu kiedyś geometryczna mozaika

Piotr Ciastek
Piotr Ciastek
Patriotyczny mural na "Energetyku". Była tu kiedyś geometryczna mozaika
Patriotyczny mural na "Energetyku". Była tu kiedyś geometryczna mozaika Bartłomiej Romanek
Na budynku zwanym przez częstochowian "Energetykiem" powstaje mural poświęcony żołnierzowi wyklętemu Stanisławowi Sojczyńskiemu "Warszycowi". Mural jeszcze nie został skończony, a już słychać głosy, że nie jest to odpowiednie miejsce na jakikolwiek mural, gdyż ściana z mozaiką została zaprojektowana specjalnie dla tego budynku i przez lata wpisała się w otoczenie i zapisała w historii częstochowskiej architektury.

U zbiegu al. Jana Pawła II i Armii Krajowej w Częstochowie znajduje się budynek, który od samego początku swojego powstania służył częstochowskim energetykom. Obecnie mieści się w nim m.in siedziba firmy Tauron Dystrybucja. To właśnie energetyczna spółka zdecydowała się oddać jedną ze ścian swojego budynku pod powstający właśnie mural.

Energetycy pracują w budynku przy al. AK 5 od 1966 roku. Był to wtedy Budynek Usług Technicznych na rogu al. Zawadzkiego (al. Armii Krajowej) i al. Lenina (al. Jana Pawła II). Na ścianie szczytowej budynku powstał wzór geometryczny zaprojektowany przez architekta Henryka Kmiecia, który stał się charakterystycznym elementem budowli. To właśnie w tym miejscu powstaje mural portretujący kpt. Stanisława Sojczyńskiego. Jednemu z częstochowskich artystów nie spodobał się jednak pomysł umiejscowienia muralu. - Następuje kompletne niszczenie wartościowego obiektu przez realizację projektu obcego, niezwiązanego z architekturą. Patriotyzm powinien się wyrażać m.in. w szacunku dla dziedzictwa kulturowego. Niszczenie wartościowych dzieł świadczy właśnie o braku patriotyzmu, niezależnie od tematyki tworzonego muralu - skomentował sprawę Władysław Ratusiński, malarz i publicysta częstochowski, członek Związku Polskich Artystów Plastyków.

Jak sam jednak przyznaje zniszczenie zostało dokonane już wcześniej, bo oryginalna mozaika została przykryta styropianem podczas termomodernizacji obiektu, a w jej miejsce powstał mural nie do końca odzwierciedlający pracę pierwotnego twórcy. - Obecna grafika nie zachowała pierwotnej kolorystyki, a także zróżnicowanej faktury tynku oraz elementów ceramicznych. Pozostałe elewacje stanowią poziome pasy okienne, wyraźnie akcentujące poszczególne kondygnacje. Te również znacznie różnią się od oryginalnego projektu – zmieniono proporcje okien oraz ich podziały - pisał architekt Kuba Matlingiewicz w projekcie "Częstochowa na plakacie", który wykorzystywał znane częstochowskie miejsca w sztuce plakatu.

Władysław Ratusiński wspomina też, że sprawę muralu konsultowano w ubiegłym roku z Zespołem ds. Estetyki Miasta. - Opinia była zdecydowanie negatywna, podano argumenty architektoniczne, artystyczne i historyczne. Wydaje się, że powinno tu odgrywać rolę także poszanowanie praw autorskich i elementarne wyczucie estetyczne oraz troska o dobro miasta - stwierdził artysta.

Tauron przekonuje, że mural powstał w technice nieinwazyjnej

Zdaniem Tauronu projekt muralu i sam mural na budynku Oddziału w Częstochowie został przygotowany i wykonany przy pełnym poszanowaniu miejsca, historii oraz wcześniejszego kształtu przestrzeni.

- Zdajemy sobie sprawę, że dotychczasowa mozaika wpisuje się w tradycję tego miejsca i przez wielu Częstochowian jest kojarzona z historią energetyki częstochowskiej. Przy poszanowaniu tradycji, chcemy jednak by to miejsce - położne w ważnym komunikacyjnie miejscu miasta - żyło i niosło również wartości wykraczające poza obszar architektury miejskiej i energetyki. Dlatego wyraziliśmy zgodę na przedstawienie muralu postaci historycznej, która jest ważna dla historii regionu. Z propozycją upamiętnienia legendarnego twórcy Konspiracyjnego Wojska Polskiego na budynku zwróciło się do nas jedno z regionalnych stowarzyszeń o charakterze patriotycznym. Mural zaplanowano tak, by wpisywał się w dotychczasowy kształt fasady, równocześnie nie dominując nad przestrzenią miejską. Same prace zostały poprzedzone konsultacjami z architektami, grafikami oraz historykami - tłumaczy Ewa Groń, rzecznik Tauron Dystrybucja.

Jak informuje spółka energetyczna, mural powstał z wykorzystaniem specjalnej nieinwazyjnej techniki, która nie ingeruje w strukturę elewacji i będzie możliwość w przyszłości przywrócenia stanu elewacji sprzed wykonania muralu. Cała praca została też wykonana farbami antysmogowymi.

- Warto podkreślić, że nie jest to pierwsza inicjatywa udostepnienia obiektów spółki, znajdujących się w przestrzeni publicznej pod murale lub graffiti o walorach edukacyjnych lub artystycznych. Również jeżeli chodzi o posiadaną infrastrukturę energetyczną to dopuszczamy udostepnienie elewacji niektórych stacji energetycznych artystom z obszaru Street artu, grafikom lub stowarzyszeniom działającym lokalnie. Zawsze zależy nam na tym, żeby tego rodzaju projekty wpisywały się w otaczającą architekturę, przestrzeń miejską i były powiązane z regionem. Tak jest również w tym przypadku - przekonuje Ewa Groń.

O popularności i atrakcyjności bryły budynku Zakładu Energetycznego świadczy chociażby fakt, że jego wizerunek został umieszczony na medalu tegorocznego Biegu Częstochowskiego.

Kim był "Warszyc"?

W tym roku, 19 lutego, minęła 75 rocznica śmierci kpt. Stanisława Sojczyńskiego „Warszyca” – oficera Armii Krajowej, twórcy i dowódcy Konspiracyjnego Wojska Polskiego – jednej z najważniejszych organizacji niepodległościowych i antykomunistycznych powojennej Polski. „Warszyc”, w wyniku zdrady swojego bliskiego współpracownika – Henryka Brzózki „Niutka” – został aresztowany przez funkcjonariuszy UB 27 czerwca 1946 r. w Częstochowie. Dwa dni później w miejscu, gdzie się ukrywał, zatrzymano jego adiutanta – por. Ksawerego Błasiaka „Alberta”. Funkcjonariusze UB znaleźli także skrupulatnie prowadzone przez niego archiwum organizacji, w którym znajdowały się setki dokumentów – rozkazów, meldunków, rozliczeń finansowych, antykomunistycznych ulotek i prasy. Dzięki temu aparat bezpieczeństwa zyskał cenne dowody, na podstawie których można było poznać nie tylko strukturę organizacyjną i kadrową Konspiracyjnego Wojska Polskiego, ale także szczegółowo odtworzyć jej zbrojną i propagandową aktywność.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na czestochowa.naszemiasto.pl Nasze Miasto