Nie będzie Festiwalu Dekonstrukcji Słowa "Czytaj!" w Częstochowie. Decyzja zapadła

Organizatorzy Festiwalu Dekonstrukcji Słowa "Czytaj!" poinformowali, że w tym roku kulturalnego wydarzenia nie będzie. Miasto zaproponowało tak niską dotację, że organizatorzy powiedzieli "dość". Od lat, jak mówią, dokładali do imprezy "z własnej kieszeni".

Festiwal budował swoją markę przy wsparciu różnych instytucji państwowych i samorządowych. Wiele miast większych od naszego nie miało podobnego literackiego karnawału. W kręgach literackich był on znany w całej Polsce. A i miasto się nim zawsze chwaliło.

Za jego sprawą do Częstochowy przyjeżdżali najbardziej znani twórcy. Organizatorzy dekonstruowali, zgodnie z nazwą imprezy, typowe spojrzenie na literaturę, wychodzą daleko poza sztampową formę promocji czytelnictwa. Literatura była punktem startowym, ale to zainteresowanie jej licznymi interakcjami z innymi dziedzinami sztuki czyniło częstochowski festiwal odmiennym. Festiwal od początku bowiem wykraczał poza formułę tradycyjnych spotkań literackich, uwzględniając w programie także warsztaty, koncerty, gry miejskie, wystawy czy działania o charakterze performatywnym.

W tym roku włodarze Częstochowy postanowili przeznaczyć na organizację kilkudniowego wydarzenia... 10 tysięcy złotych. Dokładnie tyle, co w roku 2023, ale wtedy jednak doszło do pewnego niedopatrzenia. Ale zacznijmy od początku.

W roku 2022 budżet Festiwalu Dekonstrukcji Słowa wynosił 64 000 zł. W tym dotacji z miasta było 26 000 zł, dotacji ministerialnej (z NCK) - 34 000 zł, a wkład własny finansowy (w tym sponsorzy) wyniósł 4 000 zł. Planowanie kolejnej edycji wydarzenia było dla organizatorów szczególnie trudne. We wrześniu 2022 roku - w trakcie trwania "Czytaja" - zmarł bowiem Adam Florczyk, inicjator festiwalu.

- Zależało nam jednak, by wydarzenie przetrwało. Złożyliśmy zatem wniosek o dofinansowanie edycji 2023, ale w emocjach popełniliśmy błąd. Zapomnieliśmy dołączyć do wniosku w formie papierowej jednego załącznika, który był zresztą dołączony do niego w formie elektronicznej - aktualnego statutu Stowarzyszenia Komunikat - mówią organizatorzy wydarzenia. - To wystarczyło, by wniosek został odrzucony z uwagi na błąd formalny. Nowy wówczas naczelnik Wydziału Kultury i Sportu, Pan Robert Jasiak, nie zaproponował żadnego rozwiązania, które mogłoby FDS Czytaj! uratować. Tak naprawdę nie otrzymaliśmy zatem żadnej dotacji w ramach otwartego konkursu ofert z dziedziny kultury już na Festiwal Dekonstrukcji Słowa Czytaj! 2023. - tłumaczą.

Mimo to wydarzenie odbyło się. Festiwal został skrócony do pięciu dni.

- Ubiegłoroczna edycja FDS Czytaj! odbyła się wyłącznie dzięki życzliwości i wsparciu naszych wieloletnich przyjaciół: urzędników, którzy pomogli nam pozyskać mały grant w wysokości 10 000 zł (to maksymalna wysokość małego grantu), sponsorów, którzy po raz kolejny wsparli nas finansowo oraz twórców – gości festiwalowych, z których wielu zrzekło się swoich honorariów. Była to jednak wyjątkowa sytuacja. Wspólnie dokonaliśmy niemożliwego, bo FDS Czytaj! to wspierająca społeczność, którą budowaliśmy przez lata i która jest naszym największym sukcesem - wyjaśniają.

Festiwal - mimo że było o nim głośno w całej Polsce - nigdy nie miał dużego budżetu.

- Sami nie pobieraliśmy honorariów za jego organizację, której poświęcaliśmy większość swojego wolnego czasu. Prawdopodobnie była to jedna z najbardziej niskobudżetowych imprez tego typu w Polsce - zauważają.

W tym roku dofinansowanie miasta na organizację wydarzenia również miałoby wynieść 10 tysięcy złotych.

- Dofinansowanie w proponowanej wysokości nie pozwala nam kontynuować FDS Czytaj! Potrafimy wiele, ale dokonywanie cudów zdarza nam się tylko raz na jakiś czas - przyznają.

Kwota ta - zdaniem organizatorów - wystarczyłaby zaledwie na wydrukowanie ulotek i plakatów oraz noclegi dla zaproszonych gości. Łącznie bowiem wnioskowali o... 57 100 złotych.

Na honoraria dla artystów wizualnych miało zostać przeznaczone 4000 zł (dwie wystawy – poniżej zwyczajowych kosztów), na honoraria dla muzyków – 8500 zł (trzy koncerty, z których jeden wstępnie został oszacowany na 9500 zł, nie chcąc obciążać budżetu miasta organizatorzy zakładali pertraktacje z artystami oraz udział sponsorów). Honoraria dla autorek i autorów miałyby wynieść najwięcej, bo 20 000 zł (osiem spotkań autorskich z popularnymi i ważnymi pisarzami i pisarkami). Na honoraria dla jurorów konkursu na opowiadania science-fiction (nagroda im. Adama Florczyka) oraz nagrody w tym konkursie zaplanowano 6100 zł (przy założeniu, że wstępny wybór prac oraz koszty techniczne były scedowane na organizatorach a kwota ta nie obejmowała honorariów). Do tego poligrafia (druk plakatów, ulotek, afiszy), na którą miało pójść – 4000 zł. Poza tym wliczony był w to jeszcze mural upamiętniający postać Adama Florczyka, założyciela festiwalu. Jego koszt miał wynieść 5000 złotych. Co istotne, takowy już powstał - został stworzony w centrum miasta przez anonimowego twórcę.

Wobec zaistniałej sytuacji organizatorzy oficjalną reyzgnację z organizacji wydarzenia, a naczelnik Wydziału Kultury i Sportu oczywiście ją przyjął. Klamka zatem zapadła. Po trzynastu latach Festiwal Dekonstrukcji Słowa "Czytaj!" w Częstochowie odchodzi do przeszłości...