Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Na Jurę do Złotego Potoku do najstarszej pstrągarni i na pustynię ZDJĘCIA

Janusz Strzelczyk
Janusz Strzelczyk
Złoty Potok to jedna z najbardziej znanych miejscowości na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Ale nie wiele atrakcji, historycznych ciekawostek Złotego Potoku i gminy Janów, w której leży Złoty Potok, jest mało znanych.

Na pustyni

Wielką jurajską atrakcją jest Pustynia Siedlecka, w gminie Janów. To rzeczywiście niezwykłe miejsce. Warto tam się wybrać w weekend. 25 hektarów piasków w środku Jury Krakowsko-Częstochowskiej to nieprawdopodobne zjawisko. Z Pustynią Siedlecką jest związana legenda, w której główną rolę odgrywa pan Twardowski. Diabeł goniący uciekającego na kogucie Twardowskiego był tak blisko, że przed czarnoksiężnikiem otworzyły się bramy piekieł, a piekielny ogień wypalił ziemię zamieniając ją w pustynię. Dlatego miejsce przed pustynią nazywa się Siedlec Piekło. A w Złotym Potoku można zobaczyć Bramę Twardowskiego, przez którą imć pan Twardowski uciekał przed diabłem. Charakterystyczna jurajska skała jest blisko parkingu przy drodze Żarki – Złoty Potok – Janów.
Geolodzy mają jednak naukowe wytłumaczenie tego zjawiska. Złoty piasek jest pozostałością piaszczystego dna morskiego z okresu górnej jury, a następnie ponownej transgresji morskiej w górnej kredzie. Później, w okresie holocenu, czoło lądolodu zlodowacenia środkowopolskiego utworzyło morenę czołowej. Stąd piaski i wydmy nawet do wysokości 30 metrów. Na Pustyni Siedleckiej można chodzić po wydmach.

Tereny pustyni kuszą amatorów jazdy na czterokołowcach.
Aby zapobiec rozjeżdżaniu pustyni wytyczono szlaki dla tych pojazdów.
Specjalistyczny klub prowadzi szkolenia, uczy jazdy. Uzgodnił trasy ze służbami nadleśnictwa i jurajskich parków krajobrazowych. Jest bezpiecznie.
Na pustyni dopuszczone są jazdy czterokołowcami i krosami oraz organizowane są rajdy znanych firm samochodowych. Pustynia udostępniana jest także dla firm ćwiczących sporty ekstremalne.

Najstarsza europejska pstrągarnia
Pstrągarnia w Złotym Potoku jest najstarszą pstrągarnią na ziemiach polskich i w Europie. Hodowla została założona w drugiej połowie XIX wieku w majątku hrabiego Aleksandra Raczyńskiego. Naturalne warunki umożliwiały utrzymywanie i rozmnażanie ryb . Ze Stanów Zjednoczonych sprowadził pierwszą partię ikry pstrąga tęczowego. Cenny towar był eskortowany na statku przez amerykańskiego senatora. Ikra bezpiecznie dotarła do Złotego Potoku  a Raczyński w uznaniu zasług w tej misji senatora nazwał jeden ze stawów Amerykan.
Pierwszą partię ryb zarodowych wpuszczono w 1881 r. W pierwszym dziesięcioleciu XX wieku było tu 46 stawów. Dziś jest ich kilkanaście. Dzikie jeszcze nie tak dawno kąpielisko zmieniło się w prawdziwy kompleks rekreacyjny. Zbiornik przegrodziła grobla, na której jest ścieżka rowerowa i spacerowa. Na prawym brzegu jest plaża: trawiasta i piaszczysta, a na lewym dwie piaszczyste. Można też spacerować po drewnianych pomostach.
Nad stawem Amerykan odbywa się w sierpniu Święto Pstrąga.
Także nad Amerykanek obywa się Jurajskie Lato Filmowe.

Źródła Zygmunta i Elżbiety

Początek doliny rzeki Wiercicy, która zasila stawy pstrągarni stanowią okolice Ostrężnika, jest w źródłach Zygmunta i Elżbiety. Nazwę nadał im od imion swoich dzieci przebywający tutaj z rodziną poeta Zygmunt Krasiński. Wypływające z kilkunastu szczelin potoki są dodatkowo zasilanie licznymi źródłami korytowymi. Potok Zygmunta ma piaszczyste dno, a Elżbiety kamieniste i jest nieznacznie głębszy.

Córka poety, Elżbietka została pochowana w kościele Złotym Potoku
4-letnia córeczka poety Zygmunta Krasińskiego , Elżbietka – zmarła w Złotym Potoku w 857 r. Została pochowana w podziemiach złotopotockiego kościoła. Wejście do krypty grobowej jest przykryte żelazną płytą z napisem „To dziecię przedziwnej było urody – I nigdy w życiu nie skłamało – Takie mu świadectwo wraz ze łzami, na grobie składają rodzice”. Matka, Eliza z Branickich, namalowała obraz przedstawiający Matkę Boską o rysach zmarłej córeczki, który wisi w kaplicy. Zygmunt Krasiński zamówił wykonanie modelu na drzwi do grobu u rzeźbiarza Adama Zoltta. Napis miał zawierać aż 495 liter, a drzwi ozdobiono ornamentami i główką aniołka. Prace sztukatorskie wykonał na zamówienie Krasińskiego Ferante Marconi z Warszawy.
W kaplicy Krasińskich, poza Elżbietą, pochowany jest również wnuk Zygmunta Krasińskiego – Karol Roger hrabia Raczyński, a także Edwarda Marii Raczyńskiego i Konstantego Raczyńskiego.

Pałac Raczyńskich, dwór poety Zygmunta Krasińskiego
Pałac Raczyńskich w Złotym Potoku na początku XIX w. w miejscu dawnego dworu z XVI w. W połowie XIX w. majątek kupił generał Wincenty Krasiński i zbudował pałac w stylu klasycystycznym. W dworku obok mieszkał latem 1857 r. poeta Zygmunt Krasiński. Po jego śmierci majątek odziedziczyła córka poety Maria, żona hrabiego Edwarda Aleksandra Raczyńskiego. Rodzina Raczyńskich na początku XX w. przebudowała pałac, nadając mu dzisiejszy kształt. Po 1945 roku majątek upaństwowiono, a w pałacu przez wiele lat mieściła się szkoła. Obecnie znajduje się on w bardzo złym stanie technicznym i nie można go zwiedzać.

Jan Kiepura chodził tu do ochronki

W 1905 Kiepurowie przenieśli się na trzy lata do miejscowości Janowa. Jan z bratem Władysławem uczęszczali do ochronki w Złotym Potoku, w zespole pałacowo-parkowym, którą opiekowała się hrabina Raczyńska Ojciec Jana, Franciszek prowadził w Janowie piekarnię do końca 1908 roku.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na myszkow.naszemiasto.pl Nasze Miasto