Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Jaka przyszłość czeka koniecpolski dworzec kolejowy ?

Materiał internauty
Budynek dworca kolejowego
Budynek dworca kolejowego Jan Ksiezyc
Dworzec kolejowy to obiekt, który powinien być wizytówką miasta. Budynek w Koniecpolu w obecnym stanie, w ogóle nie pasuje do tego modelu. Pasażerowie korzystający z dworca jak i podróżni przejeżdżający koleją przez Koniecpol, obserwując obiekt wraz z jego infrastrukturą widzą obraz biedy, nędzy i rozpaczy. I to dworca, i miasta na terenie którego on się znajduje.

Historia koniecpolskiego dworca jest ściśle związana z budową kolei herbsko- kieleckiej w 1911 r. Kolej ta w zamyśle autorów miała stanowić połączenie systemów kolejowych: Cesarstwa Rosyjskiego oraz Niemiec. Okres powojenny w historii linii herbsko- kieleckiej zaznaczył się dalszą jej przebudową i unowocześnianiem a mianowicie: w latach 50-tych XX wieku dobudowano drugi tor na trasie Częstochowa – Kielce( linia pierwotnie miała charakter jednotorowy).

Ze względu na obecność kontyngentu Armii Czerwonej na zachodnich ziemiach odzyskanych oraz na terytorium NRD linia została uznana za kluczową w zakresie zaopatrywania stacjonujących wojsk radzieckich. W Latach 70-tych linia została zelektryfikowana co przyczyniło się do stopniowej wymiany taboru ze spalinowego na elektryczny, polepszeniem komfortu podróży oraz skróceniem czasu jej trwania.

Budynek dworca oddany został do użytku wraz z całą linią i stylizowany jest na wzór neogotycki ( podobnie jak inne obiekty tego typu znajdujące się na linii herbsko- kieleckiej min: dworce w Juliance czy Włoszczowej ). Charakterystyczny dla budowy oraz przebiegu linii był fakt lokalizacji obiektów dworcowych na peryferiach miast i miasteczek ( przykładem są dworce w Koniecpolu i Włoszczowej). Koniecpolski dworzec zlokalizowany został ponad 2 kilometry od centrum miasta w Chrząstowie (obecnie dzielnica Koniecpola ).

Lokalizacja dworca daleko od centrum miasta poza polityką władz rosyjskich (nie liczących się z interesami miast oraz ich mieszkańców ) miała także inny cel a mianowicie: Chrząstów w okresie budowy linii kolejowej a także w dalszej perspektywie do wybuchu II wojny światowej pokryty był sadami i polami uprawnymi. Infrastruktura dworca służyła do wywozu produktów rolnych w celu dalszego ich zbycia ( tereny te znajdowały się w posiadaniu rodu arystokratycznego Potockich władającego większą częścią Chrząstowa ). Okres powojenny w historii koniecpolskiego dworca przyczynił się do jego rozkwitu. Budowa i uruchomienie Koniecpolskich Zakładów Płyt Pilśniowych mające miejsce w latach 50-tych XX wieku, jaki oddanie do użytku w latach 60-tych Zakładów Remontowo- Montażowych „ZRM” przyczyniło się do rozwoju miasta i jego okolic, a co za tym idzie wzrostu znaczenia dworca w Koniecpolu. Zwiększono siatkę połączeń na trasie Częstochowa – Kielce, Częstochowa – Kozłów – Kraków jaki w ruchu dalekobieżnym. Do zaistniałej sytuacji przyczyniła się budowa linii kolejowej Koniecpol – Kozłów w latach 70-tych XX wieku dzięki czemu Koniecpol uzyskał połączenie kolejowe z Krakowem( głównym celem budowy linii była zmiana kierunku ruchu pociągów z północy Polski w kierunku Krakowa z pominięciem zatłoczonej linii kolejowej w Zagłębiu Dąbrowskim ).

W analizowanym okresie powojennym aż do przełomu wieków przez Koniecpol kursowały ( mając w rozkładzie przystanek na miejscowym dworcu PKP ) pociągi pośpieszne relacji: Szczecin – Przemyśl, Gdynia – Zakopane, pociągi do Wrocławia, Lublina czy Warszawy. W związku z oddaniem do użytku w latach 70-tych linii CMK ( Centralna Magistrala Kolejowa łącząca aglomerację katowicką z Warszawą ), nieopodal miejscowości Żelisławice zbudowano zjazd stanowiący połączenie linii herbsko- kieleckiej z CMK, dzięki któremu pociągi jadące od strony Częstochowy przez Koniecpol mogły korzystać także z tej trasy, stanowiącej najszybsze połączenie naszego regionu ze stolicą ( tory poprowadzono względnie prosto bez zbędnych zakrętów, co poniosło za sobą możliwość rozwijania dużych prędkości – dzisiaj to ponad 200 km/h, przełożyło się to na szybsze przemieszczanie się i końcowy czas przejazdu atrakcyjny dla podróżnych). Począwszy od lat 90 – tych aż do roku 2007 przez Koniecpol kursował pociąg pośpieszny „ Giewont” relacji Częstochowa – Zakopane ( w późniejszym okresie w rozkładzie jazdy figurował jako pociąg przyśpieszony).

Przełom wieków a konkretnie pierwsza dekada XXI wieku przynosi stopniowy odwrót kolei od Koniecpola. Długotrwałe zaniedbania w zakresie odtwarzania infrastruktury kolejowej ( remont jednego z torów w latach 70-tych XX wieku był ostatnim aż do obecnej rewitalizacji) spowodowały obniżenie prędkości z jaką poruszały się pociągi po linii herbsko – kieleckiej.

Na najbardziej zniszczonym odcinku Częstochowa – Koniecpol pociągi musiały zwalniać w niektórych miejscach do około 40 km/h ( co dawało całkowity czas podróży około 1 godz. 15 minut dla pociągów osobowych, pociągi pośpieszne pokonywały trasę niewiele szybciej). Wyżej przedstawiony argument spowodował iż spółka PKP Intercity zmieniła siatkę połączeń dla pociągów TLK – ograniczając, a następnie całkowicie eliminując połączenia przez Koniecpol. Również spółka Przewozy Regionalne zmniejszyła siatkę połączeń na trasie Częstochowa – Kielce przez Koniecpol. Wydłużający się czas podróży spowodował iż większość mieszkańców miasta wybrała busy prywatnego przewoźnika oraz autobusy PKS kosztem kolei. Punktem zwrotnym przywracającym nadzieję dla dalszego funkcjonowania linii była decyzja ministra Transportu i Budownictwa Sławomira Nowaka, zapadła w 2012 r. o remoncie tzw „Protezy Koniecpolskiej” stanowiącej najkrótsze i najszybsze połączenie Warszawy z Wrocławiem. Było to o tyle istotne gdyż wcześniej porzucono projekt budowy kolei dużych prędkości tzw. Y, łączącą Warszawę z Poznaniem i Wrocławiem przez Łódź.

Z drugiej strony spółka PKP Intercity w porozumieniu z ministerstwem przy współudziale środków unijnych podjęła decyzję o zakupie super szybkich pociągów „Pendolino” włoskiej produkcji. Jedna z tras po której miały kursować pociągi biegnie pomiędzy Wrocławiem a Warszawą. Aby tak się stało niezbędna okazała się rewitalizacja zniszczonego odcinka na trasie: od zjazdu z CMK w Żelisławicach przez Koniecpol i dalej przez Częstochowę Stradom, Lubliniec aż do Opola.

W roku 2012 wyremontowano jeden tor na odcinku Koniecpol – Turów. W 2013 rozpoczęto remont drugiego toru ( remont oprócz wymiany podbudowy, nasypów oraz torowiska obejmuje kompleksową wymianę sieci trakcyjnej: nowe słupy oraz trakcję), całość prac na odcinku Częstochowa Stradom – Koniecpol ma zostać ukończona w 2014 r kiedy to linia herbsko – kielecka na swym odcinku zwanym „Protezą Koniecpolską” odzyska parametry wyjściowe a mianowicie:pociągi będą poruszać się z docelową prędkością 120 km/h.. W międzyczasie dokonano drobnego remontu infrastruktury samego dworca. W 2010 r. oddano do użytku odnowioną kładkę ponad peronem drugim, łączącą dzielnicę Słowik z peronem dworcowym jaki z ulicą Kolejową, a także umożliwiającą dojście podróżnym do peronu drugiego od strony nieczynnego dworca. W 2013 roku spółka PKP PLK oddała do użytku kompletnie odnowiony peron drugi. Inwestycje realizowano równocześnie z modernizacją „Protezy Koniecpolskiej”, była ona niezbędna, od jej realizacji PKP Intercity uwzględniała zatrzymywanie się na koniecpolskim dworcu pociągów ( jaki obsługę podróżnych ).

Jedynym wąskim gardłem w infrastrukturze dworcowej jest sam budynek dworca wraz z jego otoczeniem. Obiekt który niegdyś tętnił życiem dziś popadł w całkowite zapomnienie, dalsze trwanie takiej sytuacji może obrócić dworzec w ruinę.

W latach 70-tych i 80-tych XX wieku na dworcu funkcjonowały dwie poczekalnie oraz bufet a kasy biletowe czynne były całą dobę. W 2008 roku zamknięto kasę biletową na koniecpolskim dworcu ( kasa prowadzona była w formie agencyjnej – na podstawie umowy ze spółkami kolejowymi odbywała się sprzedaż biletów na pociągi spółek: PKP Intercity oraz Przewozy Regionalne, czynna w godzinach ranno – popołudniowych ). W 2011 roku spółka PKP Nieruchomości zamknęła poczekalnie dworca. Władze firmy tłumaczyły ten fakt: brakiem współfinansowania przez przewoźników obiektów dworcowych, redukcją kosztów działalności spółki ( PKP zostawiło w swej strukturze tylko największe dworce generujące duży potok podróżnych, zamykając małe ze względu na rachunek ekonomiczny ), a także dewastacją obiektu przez wandali.

Jaka przyszłość czeka koniecpolski dworzec kolejowy ?

Jedynym ratunkiem dla niszczejącego obiektu jest jego przejęcie przez władze samorządowe miasta Koniecpola. Spółka PKP Nieruchomości pozbywa się niechcianych dworców za symboliczną złotówkę, warunkiem przejęcia obiektu przez gminę jest: udostępnienie poczekalni dla podróżnych oraz wykorzystanie pozostałej części budynku dworcowego. Przykładem tego typu rewitalizacji jest pod częstochowski Poraj, gdzie kolej modernizuje za własne pieniądze dworzec oddając go po remoncie w dyspozycje miastu. W przypadku poczekalni koniecpolskiego dworca jej uruchomienie nie powinno nastręczać problemów, choć obecnie zamknięta to po zaangażowaniu niewielkich środków może dość szybko zostać oddana do dyspozycji podróżnych ( potrzebny jest niewielki lifting – odmalowanie ). Podobne współdziałanie spółki PKP Nieruchomości oraz władz gminy Koszęcin uratowały poczekalnie dla podróżnych korzystających z tamtejszego dworca.

Jaki jest pomysł na zagospodarowania samej poczekalni ?

Poczekalnia koniecpolskiego dworca składa się z dwóch izb, jedną z nich zamknięto w połowie lat 90-tych XX wieku, druga funkcjonowała aż do ostatniego zamknięcia poczekalni dla podróżnych wiosną 2011 r. Brak poczekalni daje we znaki podróżnym zwłaszcza w dni pochmurne oraz w porze zimowej uniemożliwiając ochronę przed deszczem czy śniegiem. Uregulowanie statusu prawnego dworca wraz z zaangażowaniem gminy w procedurę jego przejęcia mogłoby zaowocować otwarciem oby dwóch członów poczekalni w trybie natychmiastowym zaspokajając w zupełności potrzeby podróżnych korzystających z dworca. W obiekcie znajdują się także pomieszczenia po kasach biletowych, można je przeznaczyć pod działalność handlową: sklep, bufet (podobne rozwiązanie funkcjonowało na dworcu w latach 80-tych), agencja pocztowa czy salonik prasowy. Część poczekalni można by również zaadaptować na pomieszczenie matki z dzieckiem zachęcając w ten sposób rodziny do korzystania z podróży ( rozwiązanie takie zaaranżowano na nowo otwartym dworcu w Myszkowie ). Innym bardzo ważnym zagadnieniem jakie należy poruszyć jest brak toalet na dworcu ( znajdująca się obecnie prowizorka toalet obok dworca w walącym się żółtym budynku obok peronu pierwszego nie spełnia żadnych wymogów w tym sanepidowskich i nadaje się do natychmiastowej rozbiórki ),renowacja dworca powinna zawierać ich stworzenie od podstaw z przeznaczeniem na nie części poczekalni.

Co z resztą obiektu ?

Pamiętajmy że oprócz poczekalni postawiona zostanie kwestia wykorzystania pozostałej części obiektu dworcowego. Budynek koniecpolskiego dworca nie jest obiektem dużym, generującym koszty nie do udżwignięcia dla miasta i gminy Koniecpol. Górna część dworca z powodzeniem może być przeznaczona jako mini hotel. Inne proponowane rozwiązanie to lokalizacja na górnej kondygnacji Miejskiej Publicznej Biblioteki Miasta i Gminy,obecnie biblioteka mieści się w hali sportowej przy Zespole Szkół Nr 2, a lokum biblioteki jest zbyt małe w stosunku do wielkości zbiorów jaki potrzeb mieszkańców. Inną propozycją godną rozważenia jest to umieszczenie w budynku dworca siedziby Gminnego Centrum Pracy w Koniecpolu. Obecna siedziba mieszcząca się przy ulicy Rzecznej jest niewspółmiernie duża w stosunku do potrzeb. Obiekt na dworcu w sam raz wystarczyłby do obsługi bezrobotnych. Jest także inny argument a mianowicie: bliskość dworca usprawniłaby dojazd osobom spoza Koniecpola znajdującym się w ewidencji Gminnego Centrum Pracy. Wreszcie miasto Koniecpol może ulokować tutaj część swoich wydziałów i agend zagospodarowując w ten sposób górną część obiektu.

Centrum przesiadkowe lekarstwem na drugie życie dworca

Opisując koncepcję zagospodarowania dworca kolejowego w Koniecpolu chciałbym odnieść się do idei stworzenia w jego obrębie Centrum Przesiadkowego. Obiekty tego typu w Europie Zachodniej jak również w Polsce mają za cel skupienie w jednym miejscu całości transportu publicznego realizującego przewozy na terenie miast i gmin. W przypadku Koniecpola chodziłoby o zlokalizowanie w jednym miejscu wspólnego dworca dla odprawy pasażerów realizujących podróż koleją jaki publicznym transportem samochodowym (busy prywatnych przewoźników oraz autobusy PKS ). Realizacja tej koncepcji przyczyniłaby się do stworzenia z dworca centralnego ośrodka komunikacyjnego dla miasta i okolic. Stworzenie Centrum niosło by za sobą także budowę parkingu dla samochodów w pobliżu dworca oraz stojaków na rowery ( tak aby ich posiadacze mogli bez przeszkód przesiąść się na pociąg, bus czy autobus PKS ). Jednakże wykonanie owej koncepcji obwarowana jest postulatem niezbędnym dla celowości jej realizacji a mianowicie: przedłużeniem ulicy Różanej i połączenie jej z ulicą Kolejową tworząc spójne komunikacyjne połączenie Osiedla robotniczego z dworcem. Po pierwsze Osiedle robotnicze będąc najbardziej liczną pod względem liczby mieszkańców dzielnicą Koniecpola generuje największy potok podróżnych korzystających ze wspólnego obiektu ( wspólny dworzec kolejowy i autobusowy ). Bliskość dworca przez oddanie do użytku przedłużonej ulicy Różanej spowoduje większe zainteresowanie mieszkańców planowanym Centrum Przesiadkowym. Wreszcie przedłużenie ulicy Różanej do dworca kolejowego spowoduje iż busy prywatnej komunikacji (obsługującej trasę z Koniecpola do Częstochowy oraz do Kielc ), a także autobusy PKS realizujące obsługę pasażerów z przystanku przy ul. Robotniczej ( naprzeciwko podkowy – pawilony ) mogłyby jechać prosto ulicą Działkową, a następnie zakręcać na przedłużoną ulicę Różaną kierując się do przystanku przy dworcu kolejowym. Obecność busów i autobusów PKS znacznie podniesie walor komunikacyjny Centrum Przesiadkowego.

Zagospodarowanie dworca kolejowego w Koniecpolu stanowi jeden z kluczowych elementów niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania komunikacji, zarówno jeśli chodzi o połączenia zewnętrzne ( z Częstochową, Kielcami oraz z resztą kraju ) jaki na gruncie zbiorowego transportu miejskiego (połączenie Rynku i Osiedla z dworcem ). Obiekt dworcowy posiada także walor historyczny stanowiąc zabytek z zakresu techniki przemysłowej i jako taki należałoby go ochronić przed zniszczeniem i zachować dla następnych pokoleń. Jednakże brak inicjatywy a także woli dialogu i porozumienia pomiędzy spółką PKP Nieruchomości oraz władzami miasta i gminy Koniecpol może niechybnie przyczynić się do upadku samego dworca – dalsze niszczenie budynku spowoduje jego stopniową erozję. Może także przekreślić ideę w zakresie stworzenia Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego w jego obrębie. Oby nie okazało się iż za kilka lat cała koncepcja legnie w gruzach wraz z budynkiem dworca zaprzepaszczając szanse na nowe rozdanie w dziedzinie komunikacji.

Jan Księżyc

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Polacy chętniej sięgają po krajowe produkty?

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na czestochowa.naszemiasto.pl Nasze Miasto