Częstochowa: 122 budki lęgowe zamontowano dzięki budżetowi obywatelskiemu

Tylko w tym roku dzięki zwycięskiemu zadaniu Budżetu Obywatelskiego zawieszono 122 budki lęgowe dla ptaków w dzielnicach Częstochówka-Parkitka, Podjasnogórska, Północ, Śródmieście i Zawodzie-Dąbie.

W listopadzie ruszyło także zimowe dokarmianie ptaków. W parkach miejskich – Staszica i 3 Maja – zamontowane są już dwa karmniki; na Promenadzie im. Czesława Niemena – jeden. Przy każdym z nich zawieszono tablicę edukacyjną. Miasto planuje prowadzić dokarmianie do końca marca.

W roku 2020 – także decyzją nas samych w BO – łącznie 139 sztuk budek lęgowych dla ptaków pojawiło się w Śródmieściu, na Starym Mieście, w Częstochówce-Parkitce i dzielnicy Podjasnogórskiej. Rok wcześniej dzięki procedurze BO zamontowano 180 ptasich budek lęgowych dla ptaków w Śródmieściu i na Wrzosowiaku. Novum były budki dla nietoperzy – zwieszono ich 80. W 2018 roku zamontowano 100 sztuk budek lęgowych w dzielnicach Północ i Wrzosowiak – to też była decyzja głosujących w BO.

Wydział Ochrony Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa Urzędu Miasta w minionych latach zlecił – w ramach własnych środków - zamontowanie w miejskich parkach czy na skwerach 260 budek lęgowych dla ptaków – w rejonie Lasku Aniołowskiego, Promenady Niemena, Parku Lisiniec, Parku Narutowicza, ul. Gminnej, ul. Zbyszka oraz w dzielnicy Mirów. Po sezonie lęgowym budki były co roku czyszczone i w miarę potrzeby uzupełniane. W okresie 2015 – 2017 w ramach takich uzupełnień i wymiany zniszczonych budek rozwieszono kolejne 150 sztuk.
Budki są także wieszane na skwerach przy osiedlach mieszkaniowych przez administracje spółdzielni mieszkaniowych oraz miejski Zakład Gospodarki Mieszkaniowej TBS.

Częstochowa jest też przyjaznym miastem dla jerzyków – pożytecznych ptaków pomagających latem ograniczyć plagę komarów. Domki dla nich wiszą m.in. na budynkach należących do miasta, wspólnot czy spółdzielni mieszkaniowych. Gościnnością dla jerzyków wyróżnia się Stradom – tylko w tej dzielnicy jest kilkaset budek dla tych ptaków.

Budki lęgowe to zastępcze miejsce rozrodcze, które ptaki wykorzystują zamiast naturalnego miejsca gniazdowego. Ptaki mogą w nich bezpiecznie wychowywać pisklęta. Budki to najprostszy i najskuteczniejszy sposób aktywnej ochrony ptactwa. W Polsce – za sprawą utraty naturalnych siedlisk lęgowych i dziupli – populacja wielu gatunków ptaków znacznie się skurczyła; niektórym gatunkom grozi nawet wyginięcie. Dlatego budkę lęgową warto zamontować również w swoim prywatnym ogrodzie, oferując ptakom potencjalne, bezpieczne lokum.

Budki wiesza się w Polsce w dwóch okresach roku – jesienią (ptaki zimujące w naszym kraju szukają wtedy schronienia i szybciej interesują się budkami) oraz na przedwiośniu (ptaki szukają wówczas miejsc do rozrodu). Budki czyści się po okresie lęgu, zwykle w okresie od października do listopada. Najczęściej polega to na usunięciu starego gniazda i wyczyszczeniu budki szczotką, czasem wodą (bez chemii).

Warto przypomnieć, że przepisy prawa ochrony przyrody wymuszają też działania kompensacyjne (równoważące) na wykonawcach prac budowlanych powodujących utratę siedlisk ptaków. Mogą one polegać po prostu na wieszaniu skrzynek lęgowych na remontowanych budynkach w miejscu usuwanych gniazd i likwidowanych ubytków w elewacjach, wykorzystywanych jako dziuple. Ptaki z łatwością adaptują się do tego rodzaju schronień i jeśli tylko skrzynki są właściwie zawieszone, w wystarczającej liczbie, populacja ptaków się nie zmniejsza. Standardem jest już dzisiaj konsultacja ornitologiczna przy okazji zlecanych m.in. przez samorządy termomodernizacji obiektów publicznych.