Choroby przewlekłe a występowanie osteoporozy

Osteoporoza, będąca powikłaniem chorobowym lub wynikiem określonego stylu życia, nazywana jest osteoporozą wtórną. Terapia tego schorzenia obejmuje także leczenie towarzyszącej mu choroby przewlekłej, co często okazuje się niemałym wyzwaniem dla lekarza. Chociaż osteoporoza wtórna dotyka osoby w każdym wieku, szczególnie groźna jest dla dzieci – może skutkować trwałym uszkodzeniem kości, zaburzeniami wzrostu i niepełnosprawnością. Co powoduje i cechuje osteoporozę wtórną?

Przyczyny osteoporozy wtórnej

Do osteoporozy dochodzi w wyniku braku równowagi pomiędzy formacją i resorpcją kości, czyli w przypadku, gdy organizm rozkłada kości, jednak nie tworzy nowych. W rezultacie miejsce ma utrata masy kostnej i zwiększona ich podatność na złamania. Kość taka zrasta się dłużej i często nieprawidłowo. Podczas gdy osteoporoza znacznie częściej dotyka osoby w wieku średnim lub seniorów, postać wtórna występuje niezależnie od wieku.

Na rozwój osteoporozy wpływać mogą niektóre leki, przede wszystkim te wykorzystywane w terapii schorzeń przewlekłych. Mogą one zaburzać mineralizację kośćca. Choroba może być również następstwem zaburzeń hormonalnych – produkowane przez przytarczyce hormony warunkujące gospodarkę wapniowo-fosforanową mogą powodować problemy z uwapnieniem kości. Osteoporoza wtórna wynikać może z chorób nerek, reumatycznych, układu oddechowego, szpiku i zaburzeń wchłaniania z układu pokarmowego.

Do choroby przyczynia się stosowanie poszczególnych leków, takich jak sterydy. Regularne ich przyjmowanie prowadzi do zahamowania procesu tworzenia kości i do ubytków tkankowych. Na osteoporozę wtórną narażone są również osoby spożywające nadmierne ilości alkoholu i palące papierosy.

Objawy osteoporozy wtórnej

Osteoporoza wtórna może rozwijać się w ukryciu, co opóźnia diagnozę. W wielu przypadkach stwierdzana jest dopiero po złamaniu kości. Szczególnie bolesne i niebezpieczne są złamania kręgowe. Ich leczenie trwać może miesiące. Zaawansowana osteoporoza może prowadzić do tak silnego osłabienia kręgów, że mogą one ulec uszkodzeniu nawet bez urazu. Może to prowadzić do zmniejszonego wzrostu chorego. Objawem schorzenia może być także fizyczna wada, taka jak garb (kifoza). Ten z kolei przyczyniać się może do wystąpienia bólu, drętwienia, łaskotania i osłabienia.

Wraz z postępem choroby żebra pacjenta mogą opadać, a górna część ciała skracać się. Proces ten prowadzi do ucisku na organy wewnętrzne i wypukłości brzucha. Wskutek zmniejszonej przestrzeni płuc dojść może do zaburzeń oddychania. Wszystkie te problemy wpłynąć mogą na jakość życia chorego, a zmiany w wyglądzie – na jego poczucie własnej wartości. Ograniczona sprawność sprawia, że pacjent zmuszony jest do rezygnacji z wielu regularnie wykonywanych czynności.

W terapii osteoporozy najczęściej stosuje się metotreksat, heparynę, cyklosporynę i leki antyestrogenowe.

Zapobieganie osteoporozie

Schorzeniu zapobiegać można poprzez odpowiedni styl życia, a w szczególności dietę. Warto zadbać o zaspokojenie dziennego zapotrzebowania na wapń poprzez spożywanie mleka i jego przetworów. Wskazane jest konsumowanie 3 szklanek mleka, 3 jogurtów lub 2 szklanek mleka i 2 plastrów żółtego sera. Szczególną uwagę należy poświęcić pokarmom zmniejszającym absorpcję wapnia, takim jak szpinak i inne produkty z kwasem szczawiowym, a także ziarna zbóż, np. otręby pszenne. Wskazane natomiast jest konsumowanie produktów zawierających witaminę D oraz białka.