80 lat temu Niemcy zlkiwidowali częstochowskie getto. Zagłada Żydów

Zagłada częstochowskich Żydów zaczęła się 9 kwietnia 1941 r. W tym dniu utworzono getto częstochowskie na obszarze Starego Miasta i I alei NMP.

Kierowano tam także ludność z sąsiednich miast, miasteczek i wsi. Były także transporty z Płocka i Łodzi. W getcie osadzono około 40 tys. osób. W 1943 r. w nocy z 22 na 23 września żołnierze niemieccy wraz z jednostką łotewską rozpoczęli likwidację getta. Do początku października 1943 r. 20 pociągów, po 60 wagonów każdy, wywoziło ludzi do Treblinki. Wymordowano na miejscu i wywieziono do obozu zagłady ok. 30 tysięcy osób. Pozostałych przy życiu ok. 6 tys. zgromadzono w tzw. małym getcie - obozie koncentracyjnym między ul. Jaskrowską, Mostową, Senatorską i Nadrzeczną. Wyzwolenia doczekało 1518 osób narodowości żydowskiej, stale zamieszkałych w Częstochowie.
Na ulicy Kawiej grzebano umierających w nieludzkich warunkach w getcie Żydów, rozstrzeliwano podejrzanych o sabotaż, bojowników, którzy zginęli w bunkrze z amunicją przygotowywaną do wszczęcia buntu w getcie. To miejsce spoczynku tych, których zamordowano jeszcze przed ostateczną likwidacją getta.
W małym getcie działała, licząca około 300 osób Żydowska Organizacja Bojowa.
Kiedy 26 czerwca 1943 r. Niemcy rozpoczęli akcję ostatecznej likwidacji „małego getta”, bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej wystąpili zbrojnie (wcześniej m.in. produkowali prowizoryczne granaty) przeciw Niemcom. Bronili się w prowizorycznych bunkrach przy ul. Nadrzecznej. W walkach i masowych egzekucjach zginęło 1500 Żydów. 30 czerwca opór „małego getta” został zdławiony. W tym dniu około 500 Żydów spalono żywcem w getcie.